De 5 meestgestelde vragen over WCAG en digitoegankelijkheid

Vraag 1: Zijn de WCAG verplicht voor de overheid? 

De WCAG zijn opzichzelfstaand niet verplicht. De WCAG (2.2) bestaan uit 86 criteria waarmee je de digitale toegankelijkheid kunt toetsen. Je moet als overheid wel voldoen aan de Wet digitale overheid; de digitale toegankelijkheid is verder uitgewerkt in het onderdeel Besluit digitale toegankelijkheid overheid.  

In de wet is opgenomen dat websites en applicaties van alle overheidsinstanties moeten voldoen aan de Europese Norm ‘EN 301 549', deze norm is in Nederland bekend onder de naam Digitoegankelijkheid. Hierin staan alle technische eisen waarmee je content op websites, applicaties en documenten toegankelijk kunt maken. 

Welke overheidsinstanties moeten aan de wet voldoen? 

Zoals eerder benoemd, geldt de wet voor alle overheidsinstanties:  

• Staats-, regionale en lokale overheidsinstanties 
  Dit zijn overheidsorganisaties die behoren tot het Rijk, zoals de waterschappen, provincies en gemeenten. 

• Publiekrechtelijke instellingen 
  Publiekrechtelijk is een dynamisch begrip. Het zijn vaak instellingen die gelijkenissen vertonen met overheidsinstellingen. Enkele voorbeelden zijn De Nederlandsche Bank en de Sociaal Economische Raad. 
• Samenwerkingsverbanden 
  Samenwerkingsverbanden bestaan uit één of meer overheidsinstanties of publiekrechtelijke instellingen die zijn opgericht om te voorzien in de behoeften van algemeen belang. Voorbeelden hiervan zijn Stichting Kredietbank Nederland en Metropoolregio Amsterdam.  

Voor wie geldt de wet niet? 

Een aantal organisaties zijn uitgezonderd en hoeven niet aan de wet te voldoen.  

• Niet-gouvernementele organisaties (NGO) 
  NGO’s zijn uitgezonderd zolang zij geen diensten verlenen in opdracht van overheidsorganisaties. Voorbeelden van NGO’s zijn Stichting Cordaid en Oxfam Novib.  
• Geprivatiseerde of private sectoren 
  Hieronder vallen organisaties die actief zijn in vervoer, gas, water en post. Voorbeelden zijn energieleveranciers zoals Essent, Eneco en vervoersbedrijven zoals de Nederlandse Spoorwegen (dit staat in het Besluit toegankelijkheid van het openbaar vervoer).  
• De gezondheidszorg 
  Gezondheidszorg is uitgezonderd als het geen publiekrechtelijke organisatie is. Een voorbeeld hiervan zijn ziekenhuizen.  
• Onderwijsinstellingen
  Zoals kinderdagverblijven, crèches en scholen.
• Publieke media-instellingen 
  Zoals de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) en Regionale Publieke Omroep.  

Uitzonderingen 

Sommige inhoud van websites en apps valt niet onder de wet. Dit betekent dat je deze inhoud niet verplicht volledig toegankelijk hoeft te maken. Je moet wel proberen om de inhoud zo toegankelijk mogelijk aan te bieden.  

Onder de uitzonderingen valt bijvoorbeeld content die gepubliceerd is voor een bepaalde datum. Jouw website kan bijvoorbeeld opnames van live-webinars bevatten die voor 2020 zijn opgenomen. De website moet dan wel voldoen aan alle toegankelijkheidseisen, maar de opname van de betreffende webinar niet. Er zijn ook uitzonderingen voor live uitgezonden audio en video. Alle uitzonderingen kun je op de site van digitaletoegankelijkheid.nl vinden.  

Vraag 2: Is WCAG 2.2 verplicht? 

WCAG 2.2 is nog niet verplicht voor overheidsorganisaties. De Nederlandse Digitoegankelijkheid norm is gebaseerd op de Europese norm EN 301 549. 

De WCAG versie is nog niet aangepast in de Europese norm, het is ook niet bekend wanneer ze dit aanpassen.  

Als overheidsorganisatie kun je bij nieuwe websites en applicaties rekening houden met WCAG 2.2, vooralsnog is WCAG 2.1 voldoende.   

Vraag 3: Wat is een toegankelijkheidsverklaring? 

Een toegankelijkheidsverklaring is verplicht voor websites en applicaties van overheidsorganisaties. Hierin geef je richting toezichthouders en gebruikers aan hoe toegankelijk een website of applicatie is en hoe je dit gaat verbeteren.  

De verklaring is opgemaakt volgens een standaardmodel. Een standaardmodel heeft een vaste opmaak, hierin worden altijd dezelfde onderdelen behandeld. Hierdoor kun je eenvoudig verklaringen met elkaar vergelijken.  

Een goede manier om je verklaring direct aan het standaardmodel te laten voldoen, is door gebruik te maken van de Invulassistent Toegankelijkheidsverklaring van DigiToegankelijk.  

De Nederlandse overheid heeft een nalevingsstatus gepubliceerd die is gebaseerd op de WCAG. Je krijgt de status nadat jouw website of app een WCAG audit heeft ondergaan. Een website of app kan status A, B, C, D of E krijgen.  

 De onderstaande tabel geeft een weergave van de statussen, criteria en vervolgstappen.  

De toegankelijkheidsverklaring publiceer je vervolgens op de website van jouw organisatie samen met het toegankelijkheidslabel. Na het publiceren van de verklaring, kun je op de site van toegankelijkheidsverklaring.nl een label downloaden. Het label bestaat uit een html-code die je op jouw website plaatst. Als het om een applicatie gaat dan moet er in de beschrijving van de app in de appstore een link staan die verwijst naar de verklaring. De verklaring kun je laten opnemen in het register van toegankelijkheidsverklaringen, hierin staan alle toegankelijke websites en applicaties van de overheid.

Vraag 4: Waar moet het toegankelijkheidsonderzoek aan voldoen? 

Om de nalevingsstatus A of B te krijgen, moet je een toegankelijkheidsonderzoek (laten) uitvoeren. In het onderzoeksrapport staan een aantal verplichte onderdelen. Het onderzoek moet ook aan een aantal eisen voldoen: 

• WCAG-EM onderzoeksmethode 
  Het onderzoek is uitgevoerd volgens de WCAG-EM onderzoeksmethode van W3C (een organisatie die webstandaarden ontwerpt zoals HTML en XML).
  
  In deze onderzoeksmethode staat hoe je een toegankelijkheidsonderzoek uitvoert en hoe je beschrijft welke fouten er zijn gevonden. Deze methode gebruik je voor zowel websites als applicaties.   
• 50 van de 86 toegankelijkheidseisen 
  Het onderzoek wordt getoetst aan de hand van 50 verplichte eisen die zijn vermeld in WCAG 2.1 niveau A en AA. Dit onderzoek mag in één keer zijn uitgevoerd of in twee of meer deelonderzoeken.  
  
• Niets uitsluiten 
  Je moet alle onderdelen en alle soorten inhoud van de website of app onderzoeken. Je mag geen onderdelen uitsluiten zoals de techniek of inhoud. Dit betekent dat je ook gedeeltes en bestanden achter een inlogpagina mee moet nemen.
  
  Indien er delen van de website op meerder (sub)domeinen staan, dan moet je deze domeinen ook meenemen. Als www.jouwwebsite.nl jouw domein is, dan moet je english.jouwwebsite.nl ook meenemen in het onderzoek. 
• Niet meer dan 3 jaar oud 
  De onderzoeken en resultaten mogen niet ouder dan 3 jaar zijn. 
• Onderzoeksrapport voldoet aan alle punten 
  Het onderzoeksrapport moet aan alle punten voldoen waarmee Digitoegankelijk verklaring controleert.  

Vraag 5: Wat is WCAG-proof? 

Je bent WCAG-proof als je nalevingsstatus A of B hebt. De tabel bij vraag 2 laat zien wanneer je deze statussen behaalt. 

• Status A behaal je als je een toegankelijkheidsonderzoek hebt uitgevoerd, voldoet aan alle 50 van de getoetste succescriteria en een toegankelijkheidsverklaring hebt gepubliceerd.  
• Status B behaal je als je een onderzoek hebt uitgevoerd en je voldoet aan minder dan 50 van de getoetste succescriteria. Daarnaast heb je een toegankelijkheidsverklaring gepubliceerd waarin je uitlegt welke maatregelen je treft om de toegankelijkheid te verbeteren.  
• Status C behaal je wanneer je een toegankelijkheidsverklaring hebt gepubliceerd en je binnen 6 maanden een toegankelijkheidsonderzoek hebt gepland. 

Daarnaast zijn er nog enkele algemene eisen aan deze onderdelen: 

• De toegankelijkheidsverklaring moet elk jaar worden geüpdatet. 
• Bij status B en C moeten je toegankelijkheidsverklaringen jaarlijks verbetering aantonen in je toegankelijkheid.  

Atabix als kennispartner voor de overheid

Het belangrijkste onderdeel van een succesvol ICT-project is het selecteren van de juiste partner. Kies voor een partner die niet alleen met ideeën komt, maar ook aangeeft hoe je het project operationeel maakt.

Atabix heeft meer dan 30 jaar ervaring als softwareleverancier en kennispartner voor de overheid. Met Atabix Zaakgericht Werken bieden we een totaaloplossing waarbij het Atabix Zaaksysteem de ruggengraat vormt waaraan diverse applicaties zijn gekoppeld.

Zo maak je gebruik van één of meerdere gestandaardiseerde producten die naadloos op elkaar aansluiten. Denk aan Atabix Mijn Portaal en Atabix Formulieren. Deze zijn eenvoudig te koppelen aan het Atabix Zaaksysteem. Op deze manier handelt jouw overheidsorganisatie efficiënt en gestructureerd individuele zaken af.